Herkes sağlıklı bir vücut için çaba göstermemiz gerektiğini söylüyor. Bu insanlar bizim spor salonuna gitmemiz, günlük egzersiz yapmamız ve doğru türde yiyecekleri yememiz gerektiğini söyleyen insanlar.
Ve bu tavsiye faydalı olsa da, birçok insanın kendimizin başka önemli bir parçasını unuttuğunu hissediyorum: beynimiz.
Vücudumuza çok öncelik veriyoruz, ancak çoğumuz beyin egzersizlerine veya beyin bakımına öncelik vermiyoruz. Neden?
Neyse ki, beyin egzersizleriyle, yapılan zararın çoğunu tersine çevirebiliriz. Sinir bilimdeki büyük gelişmeler sayesinde beynimizin en yüksek performansta olduğunu ve onu korumak veya bu seviyelere geri getirmek için ne yapabileceğimizi anlıyoruz.
Hangi Beyin Egzersizi En İyisi?
1999’da yapılan araştırmalara göre, beynimiz 16 ve 25 yaşları arasında en yüksek performansa ulaşıyor. Ondan sonra, bilişsel işleyişimiz – zihinsel olarak işleme koyma ve görevleri yerine getirme becerimiz – doğal olarak azalır. Bu, belli bir süre sonra zihinsel olarak çalışamayacağımız anlamına gelmez. Aksine, bazı görevleri değiştirme, işleme koyma ve yeni süreçler sunma becerimiz daha zor olacaktır.
Beyin egzersizleri, beyni her yerde işlevsel tutmak için tasarlandığından, bunu anlamak önemlidir. Örnek olarak beynimizin temel işlevi günlük işler, hatıralar, öğrenme ve odaklanma. Şu anda bu büyük bir sorun olmayabilir, ancak yaşlandıkça bu işlevlerin sürdürülebilirliği zorlaşıyor ve bunama, amnezi ve Alzheimer tehditleri – beyinlerimizin düzenli egzersizi ile durdurulabilen zihinsel konular.
Asıl soru, bizim için en iyi ne tür egzersizler?
Basit: kişiselleştirilmiş beyin egzersizleri.
Bu noktada en önemlisi keyif aldığınız ve kendinizi geliştirdiğiniz beyin egzersizlerini yapmanız! Kişiselleştirilmiş beyin egzersizleri sizlere birçok alternatif sunabilir, bulmaca çöz, sudoku çöz, örgü ör, yürüyüş yap gibi, ancak bunları kendinize zorla uygularsanız sonuçlar istediğiniz kadar olumlu olmayabilir!
1. Egzersiz
2016’daki çalışmalar, egzersizin beynimizde çok büyük faydalar sağladığını gösteriyor. Spesifik olarak, egzersiz beynimizi yaşlandıkça büzülmekten koruyabilir.
Egzersiz en ilgi çekici veya zorlayıcı beyin egzersizi olmasa da, bu her iki dünyanın da en iyisini elde etmenin bir yoludur. Sadece bu değil, farklı egzersizler yaparak bir zorluk katmanı ekleyebilirsiniz.
Spor ve egzersiz beynimize sürekli çalışması üzerine keskin sinyaller gönderir Bu, beynimizin esnekliğini artırır – farklı düşünme ve değiştirme yeteneği. Böylece yeni egzersizler yapmak beyinlerimizi güçlendirecektir.
2. Harita Çizimi
Çoğumuz, büyüdüğümüz sokakları ellerimizin arkası gibi hatırlıyoruz. Hiç zorlanmadan kolaylıkla gezinebiliriz.
Ama daha önce hiç çizdin mi?
İyi bir zorluk caddeleri ve mahallenizin nasıl göründüğünü çizmektir. İkonik yer işaretlerini hatırlamaya ve bunları haritaya yerleştirmeye çalışın.
Harita ile işiniz bittiğinde, gerçek bir harita bulun ve çizdiğinizle karşılaştırın. Sık sık değil, muhtemelen burada ve oradaki birkaç noktayı kaçırdınız. Bunun nedeni beynimizin bu belirli bilgileri çok uzun süre saklamamasıdır. Nereye gitmek istediğimizi öğrendikten sonra, beynimiz tipik olarak bizi tanıdık bir rotaya yönlendirir. Bilinçaltına uyuyor ve başka hiçbir şey düşünmüyoruz.
Ne olursa olsun, bir harita çizmek beynimizi güçlendirmemize yardımcı olabilir ve daha fazla beyin gücü gerektirdiğinden fiziksel egzersizin bir adımıdır. Ayrıca, kendinize daha fazla meydan okumanızı ve daha büyük ölçekli haritalar çizmenizi tavsiye ederim. Neden Türkiye’nin bir haritasını çizmiyor ve tüm eyaletin yerlerine ve başkentlerine yazmıyorsunuz? Küçüklüğümüzde, aktif öğrenme döneminin en eğlenceli aktivitelerinden biri, ülke bulmaca ve bayrak-ülke eşleştirmek değil miydi? Bu tarz bir etkinliği de harita çiziminin yanına ekleyebilirsiniz.
3. Yeni Bir Şey Öğrenmek
Kişiselleştirilmiş eğitimi zenginleştiren en iyi beyin egzersizi şekli farklı bir şey yapmaktan kaynaklanır. Yeni bir şeye başlamak çok fazla zihinsel kapasite gerektirir.
Sadece yeni bir şey yapmayı öğrenmekle kalmaz, aynı zamanda yapmaya devam etmek için motive olmanız gerekir. Bu nedenle, yeni bir şeyler öğrenmek daha güçlü ve motive kılacaktır.
Ayrıca hoş olan, faaliyetlerin gerçekten zorlayıcı olmaları gerekmemesidir. Örneğin, bir çalışmada iki grup vardı ve farklı etkinlikler yapmaları istendi. Bir gruptan dizayn ve dijital fotoğrafçılık gibi yeni beceriler öğrenmeleri istendi. Diğerinden film izlemesi veya radyo dinlemesi istendi.
Çalışma dijital fotoğrafçılık yapan ya da kaplayanların daha fazla boş zaman etkinliği olanlardan daha iyi bir hafızaya sahip olduğunu buldu. Bunu bireylere hafıza testleri yaparak kanıtladılar.
4. Sosyalleş
Olgunlaştıkça, daha küçük bir arkadaş çevresine sahip olma eğilimindeyiz ve bu nedenle daha az konuşuyoruz. Üzücü olan, sosyal aktivitenin olmayışı zihinsel sağlığımızı olumsuz yönde etkiliyor.
Açıkça sosyal varlıklar olduğumuz için, sosyal olarak aktif olmanın beynimizi kullanmanın bir yolu olduğu şaşırtıcı olmamalı. Aynı zamanda bunama ve Alzheimer’larla mücadelenin bir yolu.
Bir içe dönük olsanız bile, sosyal etkileşimler aramanın açıkça kısa vadeli ve uzun vadeli faydaları vardır. Sosyal olarak aktif olmak için bazı fikirler kulüplere katılmak, insanlarla günlük yürüyüşler yapmak, topluluğunuzda gönüllü çalışmak veya ailenizle ya da arkadaşlarınızla iletişim halinde kalmaktır.
5. Bir Yapboz Yapmak
Araştırmalar, bu alıştırmanın çoklu bilişsel yetenekleri geliştirdiğini göstermektedir. Bu konuda illa 1000 parça bir puzzle başlamanız gerekmiyor, çocuklara yönelik basit puzzle oyunları bile ilk etapta işinizi görecektir.
6. Kart Oyunları Oynama
Benzer şekilde, hem çevrimiçi hem de çevrimdışı kart oyunları beyniniz için faydalı olabilir. 2015 yılında yapılan bir çalışma, kart oyunlarının beynin çeşitli bölümlerini aktive ettiğini buldu. Poker, çılgın sekizler, solitaire, king veya batak seçim sizin! Bu noktada önemli olan herhangi bir iddia temelinde oynamamak, hobi olarak oynamanız kartlara yoğunlaşmanızı ve takibi daha da arttıracaktır. Sıkı bir poker oyunundan sonra beyninizin yorulduğunu gerçekten hissedeceksiniz.
7. Yeni Bir Dil Öğrenmek
Daha önce yeni bir şeyler öğrenmenin iyi olduğunu söylemiştim, ancak her zaman fiziksel bir beceri olmak zorunda değildir. Yeni bir dil öğrenmek, beynimizin birçok bölgesini harekete geçirirken bilişi de arttırmaktadır.
8. Tanıdık Bir Hedefe Yeni Bir Rota Almak
Bu ya da sadece farklı bir yoldan aşağıya. Bu, araba sürmek veya seyahat etmek için değil, yaşamla ilgilendiğiniz herhangi bir sorun için geçerli değildir. Kendinizi başka alternatifler düşünmeye zorlayarak, bu taksi şoförleri keşfedildiğinde beyniniz basit bir değişiklik yapmanın bir çok avantajını elde eder. Evinize giden kaç rota biliyorsunuz? Bunların kaçını kullandınız? Peki bu rotalar ezberinizde mi?
Gökhan Turgut Ünal
Proje Yönetimi Okulu Koordinatörü
