Günlük yaşamımızın bir parçası haline gelmiş tek kullanımlık plastikler her ne kadar işlerimizi kolaylaştırıyormuş gibi gözükse de aslında oldukça zararlıdırlar.
- Fosil yakıtlardan üretilirler.
- Yüksek karbon ayak izine sahiptirler.
- Yüzlerce yıl doğada kalırlar.
- Çok azı geri dönüşür.
- Denizlerimizi, okyanuslarımızı kirletirler.
- Deniz canlılarını öldürürler.
- Yemek zincirimize girerler.
Yapılan bilimsel hesaplamalara göre plastiklerin yok olma süreleri 1000 yılı aşıyor. Endüstrinin katılımı olmadan plastik kirliliğine köklü çözüm mümkün değil. Ancak plastik pipet ve bardak gibi tek kullanımlık ürünlerden kaçınarak kişisel plastik tüketimini azaltmak mümkün. Peki, bu kadar zararlı olan ancak bir türlü vazgeçemediğimiz tek kullanımlık plastikleri hayatımızdan nasıl çıkaracağız?
- Poşet değil torba
Alışverişe çıkarken kendi torbanızı yanınızda taşımayı unutmayın. Böylece hem plastik poşetlerden hem de verdiğiniz paradan kurtulmuş olacaksınız.
- Plastik pipete son
Milyonlarca plastik pipet, atık olarak ortaya çıkıyor ve çok uzun yıllar boyunca yok olmuyor. Okyanuslardaki canlılar plastik pipetleri genellikle yemeye çalışıyor. Çevreyi korumak adına artık kendi pipetinizi yiyebilirsiniz. Şaşırdığınızı duyar gibiyim. Artık elma suyu üretiminden kalan posayla yenilebilir pipetler mevcut. Yani önce içip sonra yiyebilirsiniz. Bunlara alternatif olarak metal, bambu veya camdan yapılmış çok amaçlı bir pipet de edinebilirsiniz.
- Plastik değil metal kaşık
Hayatınız boyunca kaç adet plastik çatal kaşık kullandığınızı düşünün. Sayısı oldukça fazla ve ne yazık ki yeni doğduğunuzda kullanmış olduğunuz bir kaşık bile hala bir yerlerde hayatını sürdürüyor. Belki güzel bir ormanının içindeki bir çöplükte, belki bir okyanusta, belki bir balığın karnında. Her seferinde farklı bir çatal kaşık kullanmak yerine çantanızda, çalışma masanızda, okul dolabınızda birden çok kere kullanabileceğiniz çatal kaşıklar bulundurabilirsiniz.
- Yılda yarım trilyon plastik bardak
Her yıl yarım trilyon plastik bardak tüketiliyor. Çoğu tek bir içecek için kullanılıyor. Bunun yerine porselen bardakları ya da ayrışması daha kolay karton bardakları tercih edebilirsiniz. Ayrıca genellikle ünlü fast food zincirlerinde verilen bardakların üzerindeki plastik kapağı kullanmamanızı öneririz. Böylece pipete de ihtiyacınız olmaz.
- Yeniden kullan, yeniden kullan, yeniden kullan
Plastik ürünleri bırakmanın en kolay yolu, yeniden kullanılabilir termos, matara ve kaplara sahip olmaktır. Edindiğiniz küçük bir termosla sıcak kahvenizi, küçük bir matarayla her zaman suyunuzu yanınızda taşıyabilirsiniz. Böylece tek seferde kullanıp attığınız kahve bardaklarınız ve su şişelerinizden kurtulmuş olacaksınız. İş yerinize ya da okula giderken sandviçinizi ya da meyvelerinizi koyabileceğiniz saklama kapları edinmek plastik kullanımınızı azaltmaya yardımcı olacaktır.
- Temiz kulaklar, kirli okyanuslar
Hayvanların yiyecek sanıp yediği ve belki de pişirdiğiniz lezzetli balığın içinde bulunan diğer bir plastik çeşidi kulak çubukları. Kulaklarınızı temizlemek için suyu ya da havlunuzu kullanabilirsiniz. Hala kulak çubuğundan vazgeçmem diyorsanız bambu veya kâğıttan üretilmiş, plastik içermeyenlerini kullanabilirsiniz.
- Çöp değil, sadece bozulmuş
Bozulan arızalanan ürünlerinizden hemen vazgeçmeyin, onları tamir etmeyi deneyin. Eğer tek başıma yapamam diyorsanız yardım alabileceğiniz dükkanlar, haftanın belli günleri belli ürünleri tamir ettirebileceğiniz kafeler mevcut.
En önemlisi tek başıma ne yapabilirim demeyin. Bunlar sizin için üretiliyor, siz almazsanız üretilmeyecek.
Gamze Sevdik
Proje Yönetimi Okulu Editörü
