Sun Tzu; Çin savaş tarihinin en önemli stratejistlerinden ve bilgelerinden biri olarak ülkenin uzun yıllar askeri planlarının temelini oluşturan görüşleri ve yorumları ile bir çok stratejiye kaynaklık etmiştir. Savaş sanatı adlı yapıtında; spor, siyaset, bilim, sanat alanında birçok ünlü ismi etkilemiş, onlara rehberlik etmiştir. 20. yy’dan itibaren ” Savaş Sanatı ” adlı yapıt ekonomi, pazar araştırması, rakip analizi gibi sektörlere yorumlanarak başarı yolları ortaya çıkarılmıştır.
Sun Tzu’nun görüşleri ve stratejileri doğrultusunda iş dünyasında nasıl hareket etmeli sorusunun cevabını arayacağız.
Düşmanın güçlü yanından sakın, zayıflıklarına saldır!
Sun Tzu’nun savaş stratejilerinden biri de rakibin güçlü ve zayıf yönlerini analiz ederek, zayıf yönlerinin üzerine gitmek ve güçlü yanlarından sakınmaktır. Aslında bu bir nevi iş dünyasında gerçekleştirilen ” Swot Analizi ” kavramıdır. SWOT Analizi, bir projede ya da bir ticari girişimde kurumun, tekniğin, sürecin, durumun veya kişinin güçlü (Strengths) ve zayıf (Weaknesses) yönlerini belirlemekte, iç ve dış çevreden kaynaklanan fırsat (Opportunities) ve tehditleri (Threats) saptamak için kullanılan stratejik bir tekniktir. Sun Tzu da rakibin zayıf yanlarının tespit edilerek bu durumun üstüne gidilmesini tavsiye etmektedir. Örnek vermek gerekirse; rakibiniz tanıtım, ar-ge ve kurumsal açıdan zayıf olabilir, fiyat ve teknik destek konusunda güçlü olabilir. Bu durumda rakibinizin tanıtım, ar-ge ve kurumsal yapıdan zayıf olmasına bağlı olarak kendinizi bu yönde güçlendirebilirsiniz.
Düşmanı ve kendinizi iyi biliyorsanız, yüzlerce savaşa bile girseniz sonuçtan emin olabilirsiniz. Kendinizi bilip, düşmanı bilmiyorsanız, kazanacağınız her zafere karşın yenilgiyle de tanışabilirsiniz. Ne kendinizi ne de düşmanı bilmiyorsanız sizin için gireceğiniz her savaşta yenilgi kaçınılmazdır.
Sun Tzu’nun bu görüşü de rakibi tanımak ve en önemlisi bu durumda kendi durumunu bilmek üzerinedir. Hem rakibinizi hem de kendi gücünüzü iyi analiz ederseniz başarıya ulaşmamanız için bir neden yoktur. Bu stratejide Swot analizinden bir tık üste çıkarak rakibinizi analiz ederken kendi potansiyelinizi de karşılaştırmalı olarak belirlemelisiniz. Kendi durumunuz ve rakibinizin durumunu konusunda gerçekçi bir analiziniz yoksa sizin açınızdan felaket olması kaçınılmazdır.
Savaşta usta asker sinirlenmeyen askerdir. Zaferde usta asker korkusuz askerdir.Bu nedenle akıllı olan savaşı önceden kazanır, oysa cahil olan kazanmak için savaşmak zorundadır.
Sun Tzu savaş sanatı yapıtında usta askerin sinirlenmeyen, soğukkanlı ve gerçekçi kararlar alarak uygulayan kişi olduğunu belirtmiştir. İş hayatında da lider soğukkanlı ve stratejik kararlar alabilen yapıda olmalıdır. İş hayatı ve proje yönetimi her an krizlere açık, aksiliklerin yaşandığı ve kritik karar alma sürecinin sık yaşandığı bir süreçtir. Lider; kendi soğukkanlı olduğu gibi ekibinde yaşanacak panik, ayrışma ve kriz gibi durumları da yönetmelidir. Zafere ve başarıya giden yol da Sun Tzu’ya göre korkusuzluktan geçmektedir. Ancak bu korkusuzluk gözüpek anlamında değil doğru stratejilere dayanan, zamanında doğru karar alabilen, yeni pazarlara ve müşterilere doğru zamanda ulaşabilen anlamına gelmektedir.
Planlarını gece gibi karanlık ve geçilmez yap ve hareket ettiğinde bir yıldırım gibi in.
Sun Tzu ” Savaş Sanatı ” adlı eserinde strateji kurma sürecinin ve planlamanın gizliliği konusuna çok önem vermektedir. Ayrıca planlama sonucunda ortaya çıkan stratejinin rakibin beklemediği anda aniden yapılması gerektiğini vurgulamaktadır. Şirketlerde lider önemli planlarını çekirdek bir ekiple planlamalı ve fizibilite etmelidir. Hatta bazı durumlarda bir süre sadece kendisinin bilmesi ve tasarlaması daha uygun olacaktır.
Nehir kenarında yeterince beklersen, düşmanlarının cesetleri yüzerek gelir.
Sun Tzu’nun bu görüşü de liderin sabırlı olması gerektiğini vurgulamaktadır. Stratejik bir bekleme süreci lidere ön görüleri açısından beklediğinden daha fazla yarar sağlayabilir. İş hayatında sabır ve doğru zamanda doğru karar verme öngörüsü liderin en önemli özelliklerinden biridir. Başarılı lider ani ve fevri kararlardan kaçınır, kriz yönetimi sırasında acil karar vermesi gereken durumlarda geçmişte yaşadığı tecrübelerden yararlanır.
Son olarak şunu söylemek gerekir ki Sun Tzu’nun en önemli stratejisi ” Gerçek zafer, savaşmadan kazanılan zaferdir. Gerçek önder savaşmadan kazanan önderdir.”
Gökhan Turgut Ünal
AB Proje ve İş Geliştirme Uzmanı
