Neden Zeki İnsanlar Toplumun Çoğunluğuna Oranla Daha Fazla Hata Yapar?
Bir kez daha ispatlandı ki, sağduyu herkes için ortak değildir.
Zekisiniz. Lidersiniz. Ve muhtemelen farkında bile olmadığınız pek çok hata yapıyorsunuz.
En zeki insanlar ve en güçlü liderler bazen başkalarının yapmadığı hatalar yaparlar. Bu başlık, birkaç Linkedln kullanıcısının bu hafta üzerinde durduğu bir konu. İşte içlerinden 2 kişinin söyledikleri.
Travis Bradberry, TalentSmart’ın başkanı
Bradberry “Neden Zeki İnsanlar Oldukça Aptal Davranışlarda Bulunur” paylaşımında, “Zeki olmak güzeldir. Hepsinin ötesinde, zeki insanlar çok para kazanır, sağlıklarını korurlar ve hatta daha fazla yaşarlar” diye yazmıştı. Fakat hikâyenin başka bir boyutu daha var. Zeki insanların aptalca hatalar yapmak konusunda şöhretleri vardır, özellikle sağduyu gerektiren durumlarda.
“Zeki insanların kendi ayaklarına sıkmayı başarmalarının ortak birkaç yolu vardır.”
Bilim insanları sonunda bu durum için bir açıklama bulmuş olabilirler. Zeki insanların cevapları pat diye kendilerine güvenerek söyleme eğilimleri olduğunu açıklıyor Bradberry. Bu araştırma neden “mantıklı düşüncenin ve zekânın yan yana yürüme eğilimi olmadığı” ndan bahsediyor.
Bradberry, iki üniversitenin “zeki insanların yanlış cevapları düşünmeden söylemeye daha eğilimli olduğunu çünkü bu insanların problem çözme sürecinde daha çok zihinsel hatalar yaptıklarını” ortaya çıkardığını yazdı. “Zeki insanlar, kör noktalarda olayı bir şekilde toparlayabildiklerinden dolayı çok basit hatalar yapma yönelimindedir. Bu insanlar muhakeme yetenekleri konusunda fazlaca özgüvenli olduklar için kör noktalar vardır. Yani, haklı olmaya ve hızlı cevaplar vermeye alışkındırlar ki bu durumda etraflıca düşünmeden karşı tarafa hamle yaptıklarını fark etmezler bile.”
“Zeki insanların kendi ayaklarına ateş etme başarılarının” arkasında birkaç neden vardır. Bunlar arasında;
“Zeki insanlar aşırı özgüvenlidir. Hayat boyu aldıkları övgüler ve sırtlarının sıvazlanması kendi zekâlarına ve yeteneklerine dair soğukkanlı bir özgüvenlerinin oluşmasına neden olur.” diye yazdı Bradberry. “Zeki insanlar genellikle yardıma ihtiyacı olduklarını fark etmekte başarısızdırlar, fark ettikleri zaman ise kimsenin bu yardımı sağlayamayacağı inanmaya eğilimli olurlar.”
“Her zaman haklı olmak zorundadırlar. Hatalı olduğu gerçeğini nezaketle kabul etmek herkes için zordur. Zeki insanlar için daha bile zordur, çünkü her zaman için haklı olmaya alışmışlardır ki artık bu durum kimliklerinin bir parçası haline gelmiştir.” diye devam etti. “Bu insanlar için, hatalı olmak kişisel bir saldırı gibi, haklı olmak ise bir gereklilik gibi hissettirir.”
“Geri bildirimleri kabul etmekte zorlanırlar. Zeki insanlar başkalarının fikirlerini küçük görme eğiliminde olurlar, aksi halde bunun anlamı herkesin onlara işe yarar geri bildirimler verebilecek olduğu konusunda korkunç bir inanç demektir.” diyor Bradberry. “Bu eğilim sadece onların gelişmesinin ve sergiledikleri performansın arkasına saklanmakla kalmaz, ayrıca zehirli ilişkilerin de önünü açar, hem kişisel hem mesleki hayatlarında.”
“İnsanları fazlaca zorlarlar. Zeki insanlar fazlasıyla güçlü bir kişilik geliştirirler çünkü her şey onların önüne kolayca gelmiştir. Kısaca, aynı şeyleri başarmak için bazı insanların neden bu kadar çalışmak zorunda olduklarını anlamazlar, bu yüzden insanları fazlaca sıkıştırırlar.” diye yazdı. “Zeki insanlar sınırlarını çok yükseğe koyarlar, insanların buna ulaşması çok uzun zaman aldığında veya tamamen doğru yapamadıklarında bunun onların çaba eksikliği yüzünden olduğunu düşünürler. O zaman onları daha da zorlarlar.”
Yoshiharu Ueki, Japan Airlines Company’ın başkanı
“Eğer bütün çalışanlarınız sadece emirleri dinliyor ve kendi başlarına düşünmüyorlarsa nasıl uzun süreli bir başarıyı sürdürebilirsiniz?” diye sordu Ueki “Kendinizi Düzeltmek Güzeldir ama Bütün Sivri Taraflarınızı da Köreltmeyin” başlıklı paylaşımında. Bu pek çok zeki liderin yaptığı bir hata, diye yazdı, çünkü onlar genellikle doğru yolda olmaları gerektiğini düşünürler.
“Her zaman bir kayayı yontabilirsiniz” ama bir kere törpülediğinizde, köşeleri eski halini almayacak, diye yazdı Ueki. “Eğer sürekli olarak çalışanlarınızın belli bir çizgiye sokmaya çalışırsanız, eğer herkes bir uyumu yakalamak için bir an önce öğrenirse, hiçbir zaman sorumluluk almak için hazır olmayacaklar.” diye ekledi. “O zaman mevcut kuşaktaki liderler gittiğinde zorlu kararları kim alacak?”
Eğer kendinizi böyle bir tuzağın içerisinde bulursanız, yolunuzu değiştirmek için yapabileceğiniz şeyler vardır, yazdı Ueki.
“Karar verme sürecinize yeni çalışanlar ekleyin. Çalışanlarınıza böyle fırsatlar verdikten sonra, fazlaca bilgili olma potansiyeli olan ama karar verme yeteneği olmayan insanları teşvik etmekten kaçının.” diye belirtti. “Geleceğin liderlerinin tamamı kendi alanlarında uzman olamazlar. Sadece çalışan nüfusun ve çalışanların tecrübeleri konusunda çeşitlilik sağlamamalıyız, aynı zamanda onların düşünce tarzları konusunda da çeşitlilik yaratmalıyız, böylece şirketiniz bütün hususları birçok farklı açıdan inceleme becerisi kazanacak.”
Mine Özgizep
Proje Yönetimi Okulu Blog Yazarı
