Master Başvurularınızda Harika Bir Tavsiye Mektubu İçin 5 İpucu
Üniversiteler master programları için doğru aday mısınız diye değerlendirme yaparken yalnızca notlarınıza ve özgeçmişinize bakmazlar. Başkalarının işiniz, tecrübeleriniz, zekânız ve karakteriniz hakkında da ne düşündüğünü bilmek isterler. Bu yüzden lisansüstü başvurularınızda genelde bir de tavsiye mektubuna ihtiyacınız olur.
Tavsiye mektubunuz, değerlendirme kuruluna profesörlerinizin ya da işverenlerinizin yeteneklerinize nasıl baktığını gösterir ve başvuru sürecinde karar faktörü olabilir.
Bazı üniversiteler tavsiye mektubu için şablonlar sunar fakat bu şablonlar komisyonun neye odaklanacağı ya da nasıl değerlendireceği hakkında fazla fikir vermez. Fakat telaşlanmayın, olan biteni aydınlatmak için buradayız.
Tavsiye mektubu ve referans mektubu arasındaki fark nedir?
Başvuru gereklerinde tavsiye mektubu ya da referans mektubu sunmanız istenir. İkisinin de aynı şey olduğunu düşünebilirsiniz ama teoride farklı şeylerdir.
- Tavsiye mektubu özellikle akademik programlar için istenir ve üniversiteye hoca ya da işveren tarafından siz görmeden direkt gönderilmelidir. Belge 300-400 kelime olmalı ve kişiliğiniz, başarılarınız ve becerileriniz hakkında objektif bilgiler sunmalıdır.
- Referans mektubu ise yazan kişi tarafından size verilir ve gelecekte kullanabilmeniz için tutabilirsiniz. Mektup da ‘Yetkili kişiye’ ya da ‘Saygıdeğer Bay/Bayan’ şeklinde başlar.
Kişisel olduğu ve başvurduğunuz programla alakalı olarak yeteneklerinizi değerlendirdiği için üniversiteler genellikle tavsiye mektubu isterler.
Tavsiye mektubunu kimlerden rica etmelisiniz?
Özetle başvurduğunuz programa göre değişir. Üniversiteler bazen sadece profesörlerden ya da hem profesörlerden hem de işverenlerinizden mektup isterler.
Eğer bir hocanızdan tavsiye mektubu sunacaksanız, belge akademik başarılarınız ve becerileriniz üzerine yoğunlaşmalıdır. Eğer bir işverenden mektup sunacaksanız, üniversiteler bu mektubun programla alakalı becerilerinizi yansıtmasını beklerler.
Birinden tavsiye mektubu isteyecekseniz, doğru kişiyi seçmeniz çok önemlidir. İdeal olan en az 6 aydır tanıdığınız birinden istemenizdir.
Şu kişilerden ne durumda olursanız olun tavsiye mektubu istemeyin:
- Akademik ve iş yeri tecrübelerinize kefil olacak kadar sizi tanımayan birinden
- Hakkınızda pek de olumlu şeyler yazmayacak birinden
Tavsiye mektubu istediğiniz profesör yakından çalıştığınız ve iletişimde olduğunuz biri olmalı, bir dersten fazlası en azından. Ve eğer değerlendirme komisyonunu gerçekten etkilemek istiyorsanız, başvurduğunuz alanda uzman bir profesör seçmelisiniz.
Bir işverenden mektup yazmasını rica edecekseniz, hakkınızda başvurduğunuz programla alakalı bilgiler verebilecek birini seçmelisiniz.
Örneğin, teknolojiyle alakalı bir konuda yüksek lisansa başvuruyorsanız, müşteri hizmetlerinde çalıştığınız yerin işverenindense, bir teknoloji şirketindeki gözetmeninizden referans mektubu almak çok daha değerli olabilir.
Tavsiye mektubunun yapısı nasıl olmalıdır?
Tavsiye mektubu resmi bir mektuptur, bu yüzden çok da yaratıcı olabileceğiniz bir belge değildir. Tavsiyeyi veren kişi şu yapıyı takip etmelidir:
- Giriş: tavsiyenizi veren kişi kendini ve sizinle ilişkisini tanıtmalıdır. Sizi ne kadardır tanıdığından ve sizinle ilgili izlenimlerinden bahsetmelidir.
- İçerik: mektubu yazan kişi başvurduğunuz yüksek lisans programı için neden en iyi aday olduğunuzu, akademik geçmişinizden, aktivitelerinizden ve ilgili kişilik özelliklerinizden bahsederek açıklamalı.
- Sonuç: başvurunuz için kefil olan güçlü bir kapanış cümlesi ve takiben standart bir kapanış kalıbıyla ve tavsiye vereninizin ismi, iletişim bilgileri ve imzasıyla yazı bitirilmelidir.
Etkileyici bir tavsiye mektubunun sırları nelerdir?
- Tavsiye mektubunuzu yazacak kişinin çeşitli başarılarınızdan bahsetmesini rica edin
2 ya da daha fazla mektup sunmanız gerekiyorsa, kişiliğinizin, başarılarınızın ve akademik potansiyelinizin iki farklı tarafından bahsettirmeniz akıllıca olabilir. Örneğin, bir mektup araştırma yeteneklerinizden bahsederken, diğeri sınıftaki performansınızı vurgulayabilir.
- Mektubunuzu yazan kişiye gerekli bilgileri verin
Bu kişi sizi tanısa bile, tüm başarılarınızın veya notlarınızın takibini yapmamış olabilir (yapsa çok garip olurdu zaten). Bu yüzden yazmalarını daha kolay hale getirmek için şu bilgileri sağlayabilirsiniz:
- CV’niz;
- Akademik başarılarınızın ve not ortalamanızın yazdığı bir liste;
- Okul dışı/ gönüllü aktivitelerinizin bir listesi;
- Mektubu temin etmeleri gereken tarih
- Mektup her zaman yaptığınız şeyleri içermeli
Mektubunuzu yazan kişi yalnızca becerilerinizi listelememeli, ayrıca bunları ne zaman ve nasıl kullandığınızla ilgili örnekler de vermeli. Eğer araştırma projenizin örnekleri verilmezse, iyi araştırma becerileriniz olduğunu söylemek de yeterli olmaz.
- Mektup zaman içinde nasıl geliştiğinizi göstermeli
Değerlendirme komisyonu tecrübeli olduğundan ve binlerce başvuru gördüğünden, sizi sadece öven bir mektup pek de gerçekçi gelmeyecektir. Bu yüzden, mektubunuzu yazan kişi zaman içindeki gelişiminizden de bahsetmelidir. Belki de lisansa başladığınızda sınıfta utangaç ve pasiftiniz ama durum zamanla değişti ve harika bir münazaracıya dönüştünüz.
- Mektubun üslubu yavan olmamalıdır
Dediğimiz gibi, mektup resmi bir belgedir ama resmiyetle yavanlığı karıştırmayın. Değerlendirme komisyonu mektubun resmi olmasından hoşlansa da biraz da kişisel olmalıdır. Bu yüzden mektup gerçekten sizden bahsetmeli ve herhangi bir öğrenciden bahsederken kullanılabilecek klişelerden uzak olmalıdır.
Mektubunuzu yazanlara teşekkür etmeyi unutmayın
Eğer kabul edilirseniz, referansınızı veren kişiye resmi bir notla teşekkür ettiğinizden emin olun. Kim bilir belki bir gün yeniden yardımlarına ihtiyacınız olur!
İzel Ekin Alpay
Proje Yönetimi Okulu Editörü
