Kontrol Çemberi Nedir? Sınırlar ve Açılan Yollar Günümüzün hatrı sayılır bir kısmını ve hatta yıllarımızı, kontrol edemediğimiz durumlara endişe duyarak geçiriyoruz. Kontrolümüz dışında gerçekleşen olaylar bize stresli, dahası tehlikeli geliyor. Peki kontrol edemediğimiz şeylere olan bağımlılığımızı azaltmak için neler yapabiliriz? Bağımlılıklarımızın sebep olduğu güçsüzlüklerimizi kontrol çemberi sayesinde nasıl en aza indirgeyebiliriz? Öğrenmek isterseniz, birlikte makalemize bakalım.
Nedir Bu Kontrol Çemberi?
Stephen Covey’nin “Muteber İnsanların Yedi Alışkanlığı” kitabı, dikkatin kontrol çemberinde yoğunlaşması düşüncesine ilham oldu diyebiliriz. Covey’e göre, bütün olaylar ikiye ayrılıyor:
İlgi Çemberi, bizi ilgilendiren sorunları temsil eder. Bu konularda bizim pek bir etkimiz yoktur.
Etki Çemberi, bizim kontrol edebildiğimiz ve bir şekilde etkileyebildiğimiz her şeyi temsil eder. Kendi etki çemberiniz, genellikle Kontrol Çemberinizin tam ortasında yer alır ve sizi değiştiremeyeceğiniz ama kafaya taktığınız konularla baş başa bırakır.
Yani bu demek oluyor ki, kontrol edebileceğimiz tek şey, sarf ettiğimiz çabadır.
Enerjinizin odağı nereye yoğunlaşmalı?
Yukarıdaki tablo, bize zamanımızı ve enerjimizi nereye odaklamamız gerektiği konusunda yardımcı olmak için türetildi. İç çember, Etki Çemberi; dış çember ise İlgi Çemberi.
Etki Çemberiniz genişlediğinde, İlgi Çemberiniz daralır. Aynı şekilde İlgi Çemberiniz genişlediğinde ise, Etki Çemberiniz daralır.
Enerjinizi değiştirebileceğiniz durumlara odaklamanız sizin için çok daha yararlı olacaktır çünkü o durumlar Etki Çemberinizi genişletecektir. Ama sizin dışınızda gelişen olaylara yoğunlaşırsanız, İlgi Çemberiniz genişleyecektir.
Neden mi?
Çünkü gelişmek, umut, özgüven gibi mental sağlığınıza iyi gelen durumlara odaklanmaktansa, kontrolünüz dışında gelişen durumlara odaklanmak ve enerjinizi buraya harcamak tamamen zaman kaybıdır.
Bu yüzden, fark yaratacak ve olumlu etkiler alabileceğiniz durumlara odaklanmak çok daha doğrudur. Bu gibi durumların sizin odağınızı üzerinde istemesinin tek sebebi, yine sizin için, yani hayatı dolu dolu ve pozitif yaşamanız içindir.
Yüksek Etki Çemberi’ne sahip insanlar, genellikle olumlu örnekler olarak değerlendirilirler. Bununla beraber, eğer İlgi Çemberiniz düşükse, insanlar sizi negatif bir örnek olarak görebilir ve hatta sizinle aralarına mesafe koyabilirler.
BÜYÜK ÜÇLÜ: İLGİ, ETKİ VE KONTROL ÇEMBERİ
Büyük Üçlüyü tanımaya en önemlilerinden, yani İlgi Çemberinden başlayalım.
- Yukarıda verilen basit grafikte İlgi Çemberi, sizin kontrolünüz gelişen her olayı içeriyor; savaşlar, pandemiler, hava durumu vs.
- İlgi Çemberinin hemen arkasından, Etki Çemberi geliyor. İş arkadaşlarınızın size karşı tavrı, iş etiğiniz, beklediğiniz maaş vs. bu çemberde yer alıyor. Bu çember üzerine yoğunlaşırsanız eğer, konu ne olursa olsun performansınızın ne kadar yükseldiğini göreceksiniz.
- Kontrol Çemberi, dış durumlara verdiğiniz tepkiyi ifade ediyor. Bu çemberi oluşturanlar ise düşünceleriniz, tavırlarınız, isteğinizdir. Bir başka deyişle, bu çemberi oluşturanlar, kontrol altında tutma gücüne sahip olduklarınızdır. Kontrol dediğimiz şey, bir noktada bizim bilincimizi de temsil eder.
Kontrol Çemberi Neden Bu Kadar Önemli?
Çemberi Hayatımıza Nasıl Dahil Edebiliriz?
Kontrol çemberine odaklanmak, mental sağlığınızı korumanızda yardımcı olan etkenlerden biridir. Eğer hayatınızda sadece kontrol edebildiklerinize yoğunlaşırsanız, mental sağlığınız siz fark etmeden huzura kavuşacaktır. Kontrol Çemberini hayatınıza dahil edebilmek için negatif düşüncelerden uzak durmalı ve odağınızı doğru noktaya çevirmelisiniz.
Kendine Bir Amaç Edin!
Edindiğin amaç, seni doğruya itebilmeli. Öncelikle spesifik olmayan bir amaçla başlamalısın ki hayatını ilerleteceğin yolun sisleri dağılabilsin. Böylece önünü daha net görebilir, amacını belirleyebilir ve gücünü gösterebilirsin. Küçük parçalar birleşerek büyür, hayat amacını bu şekilde keşfedersin.
Seni Bocalatan Düşüncelere Dur De!
Kontrol çemberinizi geliştirmek istiyorsanız, bakış açılarınızı genişletmeniz gerekir. Ve bunu başarabilmek için de kendi kendinize sürekli meydan okumanız gerekir.
İnandığımız şeyler, bazen büyümemizi sınırlar. Bu tür sınırlayıcı inançlar, kontrol çemberinin genişlemesine düşmandır. Eğer bu sınırların dışına çıkmak istiyorsanız cesur olun, çünkü bu çok daha büyük bir yolculuğun sadece başlangıcıdır.
Gelişmek ve her daim yolda olmak istiyorsanız, işe mevcut durumunuzu anlayarak başlayın. Nerede olduğunuzu bilmiyorsanız, nereye gideceğinizi de bilemezsiniz. Kendinize gelişebilmek için zaman ve imkân tanıyın, örnekler bulun ve sonra katettiğiniz zorluklara bakarak gülümseyin!
Son Olarak,
İyi şeyler, tüm enerjinizi yaşamın olumlu yönlerine odakladığınızda gerçekleşir.
Tüm yazının özü olarak, kontrol çemberinize odaklanmayı öğrendiğinizde, aynı anda hayata karşı olumlu bir tutum geliştirmek için zihninizi eğittiğinizi de unutmayın!
Çisem Arslan
Proje Yönetimi Okulu Blog Yazarı
