Hangi İşaretler Gerçek Bir Lider Olduğunuzu Gösterir? Peki Ya Siz Bu Özelliklerden En Az Kaçına Sahipsiniz?
Kariyer merdivenlerini hızla tırmanırken bir üst aşamaya ulaşmak ve adımlarınızı daha seri atmak adına fazla hevesli olabilirsiniz. Hatta bu yolda kendinizi sürekli motive ederek ileri görüşlü olmaya çalışıyor ve hayalini kurduğunuz pozisyona adeta koşuyor da olabilirsiniz.
Fakat kabul etmek gerekir ki, gerçek hayatta basamakların iniş-çıkış sırası patronunuzun ya da işverenlerinizin kontrolünde gerçekleşir. Yönetici pozisyonunda bulunan bu bireyler ise çoğu zaman kendilerine özgü çeşitli sebeplerden ötürü sizi bu basamakların birkaç adım gerisinde bırakabilir.
Yine de amaçlarına ulaşmak için henüz umutlarını kaybetmemiş bir bireyseniz ve hem farkındalığınızı hem de gelişiminizi sevgili işvereninize kanıtlamak istiyorsanız bunun için bazı liderlik özelliklerini bünyenizde bulundurmanız gerekir. Birazdan bu işaretlerin hangileri olduğuna daha yakından bakacağız fakat yazıyı okurken kendinize karşı olabildiğince objektif davranmaya ve hangilerine sahip olup hangi özelliklerden eksik kaldığınızı şöyle bir göz önünde bulundurmaya çalışın :)
1) Meydan Okumalara Hazır Mısınız?
Öncelikle unutmayalım ki, hemen hemen her kurum kendi içinde çalışanların performansını ölçen belirli sistemlere sahiptir. Bu sistemler sizlere özel projeler, ani sunumlar ya da birdenbire çıkan rapor hazırlıkları şeklinde görünebilir. Sizlerin bu konularda sergilediği hevesli ve girişimci tutum, işvereniniz tarafından güvenoyu kazanmanıza olanak tanıyacaktır. Eğer alanınız dışında yeni bir teklifle karşılaşırsanız ufak bir koşul değerlendirmeyi yaptıktan sonra kesinlikle cevabınız olumlu olsun. Ani fırsatlara, ani değişimlere açık, ortama kolay uyum sağlayabilen, değişimden olağanüstü derecede etkilenmeyen bir birey olabilmek sahip olmanız gereken en önemli liderlik özelliklerinden biridir ve emin olun size her daim güzel kapılar aralayacaktır.
2) Mütevazi ve Yardımsever Misiniz?
Bu madde genel olarak insanların sizden yardım istedikleri zamanlar konusunda dikkatli olup olmadığınızla ilgilidir. Bir işte parmakla gösterilen biri olmakla kocaman bir yüreğe sahip, yardımsever biri gibi görünmek arasında büyük fark vardır. Fakat çok az insan bu iki özelliğin bileşimine sahiptir. Rehberlik yapabilmek, yol gösterici ve şefkat sahibi biri olmak çoğu zaman sizi bulunduğunuz ortamın lideri yapabilir ve bu işvereninizin gözüne artı bir bonus olarak yansıyabilir. Fakat dikkat etmeniz gereken en önemli nokta; sizden yardım isteyen insanların işlerini yapmak yerine onlara bu işin nasıl yapılacağını anlatmanız. Bu hem insanları yönetebilen hem de onlara fayda sağlayabilen bir insan olduğunuzu gösterecektir.
3) Geribildirimlere Açık Mısınız?
Daha doğru, kesin ve eleştirel geri bildirimler almaya çalışın. Yorumlarda her şeyi konuşturabilirsiniz. Her şeyi tartışabilir, bir insanı göğe çıkarabilir ya da kolayca yere indirebilirseniz. Eğer yaptığınız işte geri bildirimler almak hoşunuza gidiyor ve bunları teşvik edici birer araç olarak kullanabiliyorsanız, yarı zamanlı bir lider olarak işe başlayabilirsiniz. Ayrıca, bazı durumlarda işverenlerin oldukça sert ve bazen hakaretlere dayalı eleştirileri, bireylerde büyük hayal kırıkları yaratabiliyor. Fakat oto kontrolü yeterince yüksek biriyseniz ve olayları lehinize çevirme konusunda yeterince ustalaşmışsınız demektir ve bu aynı zamanda sizin kolay lokma olmadığınızın da bir göstergesidir. Geribildirimleri sakinlikle dinlemeye ve sonunda sadece teşekkür ederek durumu çok uzatmamaya odaklanın.
4) Sosyal Ortamlara Yeterince Katılım Gösteriyor Musunuz?
Beyin fırtınası yapılan toplantılar, konferanslar ve oturumlarda daha fazla yer almaya çalışın. Hemen hemen bütün başarılı girişim hikâyelerinin altında kafa kafaya yapılan beyin fırtınalarının hikâyelerini duyarsınız. Bu görüşmelerden birine davet edilmiş olmak patronunuzun düşüncelerinize ne denli önem verdiğini gösterir. Bazı anlarda sorular cevaplardan daha fazla anlam kazanır. Sizi ön planda tutacak sorularla ortamın havasını ısıtarak, masanın düzeyini optimal konuma getirebilirsiniz.
Şimdi, yukarıda belirtilen 4 maddelik temel liderlik vasıflarını içeren yazıyı göz önünde bulundurarak kendinize karşı bir adım daha objektif olmanızı bekliyor ve sizi hem birbirinden farklı liderlik özelliklerini tanımanız, hem de kendinizi uygun bir kategoriye yerleştirebilmeniz için oldukça faydalı olduğunu düşündüğüm farklı liderlik tanımlamalarıyla baş başa bırakıyorum.
1) Liberal Lider: Liberal liderin izleyicileri tamamen serbesttir. Amaçların belirlenmesi ve kararların alınması grup üyelerine bırakılmıştır. Lider, grup üyelerinden biri gibi davranır. Yalnızca örgüt dışından bilgi ve kaynak sağlamakla görevlidir. Lider güç kullanmaz, otokontrole dayalı bir yapı vardır. Çok fazla uygulanan bir liderlik modeli değildir. Özellikle kriz dönemlerinde grupta kargaşa yaşanabilmektedir.
2) Doğal Lider: Herhangi bir üst otorite tarafından seçilmez. Grup tarafından benimsenip kabul edilen liderdir. Doğal liderin resmi yetkisi olmadığı halde, yasal liderden daha fazla etkinliği vardır. Grubu yönlendirebilir ve çoğu zaman yasal liderle çatışmaya girer.
3) Karizmatik Lider: Karizma, kişiyi başkalarından farklı kılan, onu insanüstü veya en azından istisnai özellikler kazanmış biri olarak algılamaya sebep olan, birtakım kişilik özellikleri olarak tanımlanabilir. Karizmatik insanların davranışlarında bazı belirgin özellikler vardır. Örneğin; kişisel risk almak, vizyon sahibi olmak, izleyicilere karşı duyarlılık, köklü değişiklik için harekete geçmek, statükoyu değiştirmek için mücadele etmek bunlardan bazılarıdır.
4) Destekleyici Lider: Destekleyici lider, izleyicilerin görüşlerini ve önerilerini alır, ancak kararları kendisi verir. Katılım ve ödül sistemleri uygular. Bu tip liderler, üyeler arasında birlik sağlar, grubun motivasyonunu arttırır ve tatmin duygusunun oluşmasına imkân verir. Bu nedenle izleyiciler tarafından kolayca benimsenir.
5) Demokratik ve Katılımcı Liderler: Kararları, izleyicilere danışarak ve onların fikirlerine başvurarak alır. İzleyiciler işler hakkında bilgi sahibidir. Çünkü iletişim iki yönlüdür. Demokratik ve katılımcı liderler, grup içinde kontrolü elinde tutmak yerine, denetim görevini yerine getirirler. Lider, grupta yardımlaşmayı teşvik eden bir ortam oluşturarak, yüksek motivasyon ve performans sağlar. Olağan zamanlarda başarılı bir liderlik modelidir, ancak kriz durumlarında karar almayı yavaşlattığından dolayı tercih edilmez.
6) Hümanist Lider: Hümanist veya babacan lider, astlarını korumaya yönelik davranışlar gösterir. Bazen orta kademedeki astların görüşlerine başvursa da kararları kendisi alır. Daha çok ödül sistemini kullanır, ancak gerekli gördüğünde ceza da uygulayabilmektedir.
Peki ya siz hangisi olduğunuza karar verebildiniz mi?
BESTE GİZEM CİCİOĞLU
Proje Yönetimi Okulu Editörü
