1. O kadar da önemli değilsin
Üzgünüz. Ama bu gerçek. İnsanoğlu o bitmeyen egosuyla kendini dünyanın merkezi sansa da hepimiz bu koca evrendeki minik, minicik birer yıldız tozuyuz. Şuan yok olsan koskoca evren durup arkandan ağlamayacak. Bugüne kadar iyi bir okulda oku, iyi bir iş bul, iyi para kazan, iyi bir eş bul gibi cümleler duydun. Her şey senin etrafında dönüyordu. Çok normal çünkü yaşadığımız toplum böyle. Ama artık kocaman bir yetişkinsin ve fark edeceksin bunların hiç biri önemli değil. Dünyanın işleyişini değiştiremeyeceksin. Ama eğer düşüncelerinin ya da hislerinin başkaları için de önemli olmasını istiyorsan o zaman başkaları için bir şeyler yapmalısın.
2. Rahat köşenden çık
Zor bir iş. Adı üstünde rahatını bozman gerekiyor. Şimdiye kadar sana kim olduğunu söyleyen, oynaman için roller veren, kimliğini şekillendiren ailelerde, okullarda, kurumlardaydınız. Artık öğrendiklerini uygulama aşamasındasın. Kendinle ilgili kavramların, sevdiğin şeyler, sevmediğin şeyler, kişiliğin… Şimdi kendi sınırlarının sahibi sensin. Acıyı, sevinci deneyimleyeceksin ve o acı ve sevinç kendini bulmana yardımcı olacak. Unutma, o rahat köşenden kurtulup gerçek hayata atıldığında asıl kendini bulma yolculuğun başlıyor.
3. Kendine güvenmeyi öğren
Hayatın boyunca sana yardım etmek için hazır olan insanlarla birlikteydin. Ailen, öğretmenlerin, hepsi senin gelişimin için büyük çabalar sarfettiler. Ama artık kendi başının çaresine bakma zamanı. Bir projeye başla ya da bir plan yap ama sürekli kendine ‘’Ben bunu nasıl gerçekleştirebilirim’’ diye sormaktan vaz geçme. Ne olursa olsun sorumluluk al: kilo ver, sigarayı bırak, iş kur, gitar çalmayı öğren. Her ne istersen. Bütün sorumluluğu al. Başarıların da başarısızlıkların da senin olsun. Kendine güvenmeyi öğrenmen hayatın boyunca işine yarayacak. Başkalarının önünde başını eğmek zorunda kalmayacaksın, kendine saygın olacak ve her zaman kendi doğruluğunla var olacaksın.
4. Çocukluk kahramanlarının da insan olduğunu fark et
En zor şeylerden biri. Büyürken hayran olduğun, saygı duyduğun insanların da belki de çok büyük yanlışları olan insanlar olduğunu fark edebilmek. Ebeveynlerin, öğretmenlerin, en sevdiğin sanatçı, futbolcu ya da düşünceleriyle kendi hayatını değiştirdiğin bir filozof. Hepsi normal insanlar. Bu alınması zor derslerden biri çünkü bunu fark etmek seni onları görerek şekillendirdiğin hayatını da sorgulamaya itecek. Tabii bunu yapmak ya da yapmamak sana kalmış. Ancak bu hayal kırıcı olduğu kadar da cesaretlendirici bir durum. Bu durumdan ders çıkarmak, ilham almak yine senin elinde. Çocukluk kahramanların senin gibi birer normal insan evet ama sen de başka birinin kahramanı olabilirsin, mesela kendinin.
5. Kararlı ol
Kararlılık öğrenebileceğin en önemli meziyet. Başarısız olabilirsin, belki de hiç durmadan başarısız olacaksın. Olabilir. Hepimiz insanız. Nasıl düştüğün değil nasıl kalktığın önemli olan. Bir şeyler öğrendin mi? Ders çıkardın mı? Tekrar denedin mi? Kararlı olmayı öğrenmelisin. En çok da kendin için.
6. Kulaklarını aç
Her şeyi bilmiyorsun, başkalarına da kulak ver. ‘’Gerçek bilgelik, hiçbir şey bilmediğini bilmektedir.’’ Demiş Sokrates. Haklı gibi. Yine o kadar acımasız olmayalım hepimiz bir şeyler biliyoruz ama gerçekten hiçbirimiz her şeyi bilemeyiz. Her zaman bilgiye açık ol. Etrafındakilere kulak ver, onları dinle. Merakın kazancınla doğru orantılı.
7. Şikayet etmeyi bırak
Endişelendiğin sınav sonuçların, seni sinir eden arkadaşların ya da nefret ettiğin hocaların. Bundan 10 yıl sonra bambaşka bir insan olacaksın ve hiçbirinin bir önemi olmayacak. Küçük şeyler için bu kadar strese girme.
8. Kalbin kırılacak
20’li yaşlar genellikle ciddi ilişkilerin kurulmaya başlandığı yaşlar. İlk çıktığın insanla evlenme olasılığın genelde düşük. Evleneceğin kişiyi bulana kadar birlikte olduğun insanlar tarafından kalbinin kırılması oldukça muhtemel ama seni kesinlikle daha güçlü kılacak. Bu güç de seni sonraki ilişkilerin için hiç şüphesiz daha olgun hale getirecek.
9. Arkadaşlıklar da biter
Hiçbir arkadaşlık sonsuz değildir –eğer çok çok şanslı değilsen. Sosyal ve ekonomik farklılıklar en uzun süreli arkadaşların bile ayrı düşmesi için en temel sebepler.
10. Elalem ne derse desin
Bir topluma uygun olmaya çalışmak mutlu olmaktan asla daha önemli değil. Etrafındakilerin seni onaylaması için çabalama. Neyi seviyorsan onun için çabala hatta daha da önemlisi sadece kendin olmak için çabala.
11. Hayallerine gittiğin yolda utanç taşları da olabilir
Bir konuşma sırasında tüm metnini unutabilirsin ya da ek para kazanmak için girdiğin garsonluk işinde tepsiyi devirebilirsin. Hiç sorun etme. Başkalarının fikirlerine odaklanma. Sadece amacına odaklan.
12. Kendini bir şeye ada
Yapmaktan mutlu olduğun bir hobi seç ve günde 15 dakikanızı ona ayır. Bir süre sonra edinmiş olduğun o yeni becerinin hayatına kattıklarını görünce sen de çok şaşıracaksın.
13. Zaman en değerli şey
Okul yıllarında sıkıcı ve yorucu derslerden bulabildiğimiz ilk fırsatta kafa dinlemeyi seçeriz. Evet inanılmaz eğlenceli ve dinlendirici olur. Ama yaş ilerledikçe ‘Keşke şunu da yapsaydım’, ‘Keşke oraya da katılsaydım’ gibi cümleler kendini göstermeye başlar. Beynin hala tazeyken kendini olabildiğince geliştirmeye odaklan. Para elbette değerli. Ama zaman kısıtlı. Doğru harca.
14. Çoğu Tartışmaların bir önemi yok
Konuştuğun insanlar gerek sosyal olarak gerekse zihniyet olarak senden çok farklı olacak. Tartışmaya girme. Tartışacağın insanların o tartışmaya değecek bilgi ve beceri kapasitesinde olmasına dikkat et ki böylece bir şeyler öğrenip bakış açını geliştirebilesin.
15. Yalnızlık senin
Spor salonunda tek başına çalıştığın halde yalnız hissetmezken kalabalık bir arkadaş ortamında kendini yapayalnız hissedebilirsin. Peki neden? Çünkü yalnızlık o anla olan alakana bağlı. Yalnız mı hissediyorsun? Bilgisayarınızı kapa, telefonunu bir köşeye bırak ve yürüyüşe çık. Ana dönmene ve daha iyi hissetmene yardımcı olur.
16. Ev kendi kendini temizleyemez
Kimse senin için bulaşıkları yıkamak zorunda değil. Kimse senin temizliğini yapmak zorunda değil. Eğer yerdeki o pizza kutusunu alıp kaldırmazsan kimse kaldırmayacak ve muhtemelen de yeni organizmalar oluşuncaya kadar orda kalacak. Sorumluluğunu bil ve kendi ev işlerini kendin yap.
17. Bağlantılarını geliştir
20’li yaşlar bağlantı geliştirmeye başlamak için ideal dönemler. Herkes senin gibi. Herkes iş bulma derdinde ve para sıkıntısı içinde. (Öyle gözükmeseler bile) Senin ilgilendiğin alanla ilgilenen insanlarla tanış. Heycanını ve ilgilerini paylaş. Bu insanlar bundan 10 yıl sonra iyi yerlerde olacaklar ve gelecekte kendine açık kapı yaratmış olacaksın.
18. Fırsatlar ayağına gelmez
Oturup hayalini kurduğun şeylerin sana gelmesini bekleme akisne hangi alanı istiyorsan kendini o alanda geliştir, bilgiler edin, araştırmalar yap, senin gibi olan insanlarla tanış ya da o alandaki uzman kişilerle tanış. Dışarı çık ve yararlanabileceğin fırsatları kendin yarat.
19. İyi bir iş bulmak her şeyi çözmeyecek
İlk işine girdiğinde belki çok mutlu oldun belki artık para sıkıntısı çekmeyeceğini düşündün. Ama para konusunun bir sonu yok. Eğer kendini ekonomik anlamda geliştirmediysen yani kredi kartı kullanımında bilinçlenmediysen, para biriktirmeyi öğrenmediysen hayatın boyunca para peşinde koşacaksın demektir. Para ne kadar çok gelirse o kadar gider. Ayağını yorgana göre uzatmayı öğrenmelisin.
20. Hayat hiç de adil değil
Hiçbir zaman değildi ve asla da olmayacak. Bunu ne kadar çabuk kabul edersen huzuru o kadar çabuk bulursun. Patronun korkunç bir insan olabilir. İşini senden çok daha kötü yapan insanlar senden çok daha fazla maaş alabilir. İlişkilerinde mutluluğu bulamayabilirsin. Her şey olabilir. Bunun için hep karşı tarafı suçlayabilirsin. Ama bu senin olduğun yerde saymana neden olmaktan başka bir işe yaramaz. Hayat adil değil, yapacak bir şey yok.
Dilay Doğru
Proje Yönetimi Okulu Blog Yazarı
